Oyun Terapisi

Oyun Nedir?

“Çocukların oyunu oyun değil, onların en gerçek uğraşıdır” Monteigne

Oyun çocuğun işidir. Doğduğu andan itibaren çocuklar oyun oynamaya başlarlar. İlk kendi bedenleriyle oynamaya başlarlar daha sonra çevresindeki nesnelerle oyun oynamaya devam ederler.

Oyun terapisinin önemli isimlerinden Gary Landreth der ki “Oyun çocuğun dili, oyuncaklar ise kelimeleridir.” Çocukların kendilerini ifade etme biçimleri oyun aracılığıyla gerçekleşir.

Çocukların dili olan oyun, gerçek dünyanın yansımasıdır aslında. Oyunlarla çocuklarla iletişime geçilir, zorlandığı duygulara yardımcı olunur ve kendilerini oyuncaklar üzerinden anlatmaya fırsat sunar.

Her yaşa uygun oyunlar oynayarak hayatı öğrenmeye başlar çocuklar. Yemesi içmesi kadar oyunlar da ruh sağlığı için çok önemlidir. 

Oyun Terapisi Nedir?

Oyun terapisi çocukların ifade edemediklerini döktüğü yerdir. Kendi içsel dünyasını oyunlarıyla bize anlatır. Çocukların doğal dili oyundur. İletişimde kullanılan kelimeler olan oyuncaklarla oyun terapisi süreci başlamaktadır.

Çocuklar da yetişkinler gibi duygularını yaşayıp düşünce biçimlerini oluştururlar. Duygularını ve düşüncelerini düzenli cümleler kullanmak yerine oyun terapisinde oyunların temalarında bunları görmemiz mümkün olabiliyor. Çocukların kelime repertuarları yetişkinler gibi zengin olmamasına rağmen oyun diliyle oyun terapisi kendi kendine şekillenmeye başlamaktadır. Çocuklar kendilerini oyunlarla ifade edebilmesi için oyun terapisi süreci başlamaktadır.

Oyun Terapisinde Kullanılan Yöntemler

Virginia Axline; “İnsanın içinde kendini iyileştirme gücü vardır. Oyun terapisiyle çocuğun içindeki bu güç açığa çıkar. İyileştiren biz değiliz biz yalnızca vasıtayız”

Ruh sağlığı uzmanları tarafından oyun terapisi süreci başlatılmaktadır. Alanında yetkin ve eğitimlerini tamamlamış olan ruh sağlığı uzmanları çocukların durumlarına uygun olarak yöntem ve teknikleri seçmektedirler.

Virginia Axline, çocuklara yönelik tedavi oyun terapisini bir yöntem olarak geliştirmiştir. Oyun terapisi temel olarak iki ana yaklaşıma ayrılmıştır: yönlendirilmiş ve yönlendirilmemiş oyun terapisi. Yönlendirilmiş oyun terapisinde, terapistler tarafından belirli direktifler verilerek oyunun ilerleyişini şekillendirilir. Yönlendirilmemiş oyun terapisi ise çocuk merkezli bir yaklaşım olup burada oyun yöneticisi çocuktur ve seans akışına da kendisi karar verir. Terapistin rolü ise çocuğu yalnızca takip etmek ve oynuna eşlik ederek iyileşmesine destek olmaktır.

Virginia Axline’ın çocuk merkezli oyun terapisi anlayışına göre, çocuk oyun sırasında duygusal bir rahatlama yaşayabilir. Terapistin görevi, çocuğun farklı yorumlarını katmadan geri yansıtılarak bir ayna işlevini görmektir. Sonrasında aileyle iş birliği içerisinde sürecin devamında çocuğa destek vermektir. Çocuğa her duygusunu ve düşüncesini yansıtabileceği ortam hazırlanmaktadır burada güvenli bir ortam sağlamak bu sürecin en önemli etkenlerindendir.

“Sağlıklı büyümek için çocukların okumayı bilmeye değil, oynamayı bilmeye ihtiyaçları vardır.” Fred Rogers

Oyun Hangi Amaçlarla Oynanır?

Oyunlar, çocukların diledikleri gibi ifade edebildikleri ve içsel dünyalarını sergileyebildikleri özel alanlardır. Çocukların oyun ilişkileri yalnızca eğlenmezler; Aynı zamanda sosyal teknolojileri geliştirir, problem çözer keşfeder ve çevreleriyle sağlıklı gelişmeleri öğrenirler. Sosyal gelişim için oyunlar, çocukların akranlarıyla iletişimlerini paylaşma, iş birliği yapma ve sıra bekleme gibi önemli bilgilerin öğrenilmesini sağlar. Bunun yanı sıra, oyunlar çocuklar için bir rahatlama aracıdır. Yoğunlaşma, endişelerini ve günlük streslerini oyun yoluyla boşaltabilir, yani bir nevi “katarsis” yaşayarak duygusal bir rahatlama elde edebilirler. Bu süreçte sadece oyun oynamaktan öte, çocuğun hem fiziksel hem de zihinsel becerisini destekleyen çok boyutlu bir etkinlik olarak öne çıkar.

Hangi Çocuklar Oyun Terapisinden Yararlanır?

3-12 yaş aralığındaki çocuklarla beraber çalışılabilir. Oyun terapisi, çocukların iç dünyasını anlamada ve yaşadıkları zorluklarla başa çıkmalarına destek olmada oldukça etkili bir yöntemdir. Dürtüsellik ve öfke kontrol sorunlarından yeme bozukluklarına, kardeş ilişkilerinden ve okul uyum sorunlarına kadar geniş bir yelpazede çözüm sunar. Aynı zamanda, çocuklar için travmatik olan boşanma, ebeveyn kaybı, yas süreci, taciz veya istismar gibi ağır vakalarda da oyun terapisi, güvenli bir ifade alanı açarak çocukların iyileşmesine olanak sağlamaktadır. Sosyal beceri sorunları, akran zorbalığı ve günlük yaşamdan zorluklarla da çocuklar oyun terapisi yoluyla duygu ve davranışları sağlıklı biçimde düzenlemeyi öğrenirler.

Oyun Terapisinde Oynanan Oyun ile Terapideki Oyun Arasındaki Farklar Nelerdir?

Her oynanan oyuncak aslında evde olan oyuncaklardan farklıdır. Oyun terapisinde kullanılan oyuncak, sıradan bir oyuncaktan çok daha fazlasını ifade eder. Oyun odasında bulunan oyuncakların hepsi özel olarak seçilmektedir. Bu oyuncaklar çocuklar üzerinde terapötik yani iyileştirici bir etkisi sağlar. Oyun terapisinde kullanılan oyuncaklardan biri, çocukların duygu ve ifade etmelerine destek olacak anlamlar taşır.

Oyunların anlamları, oyuncakların anlamları ve oyun terapistinin kullandığı teknikler sürecin bir parçası olarak devam etmektedir.

Oyun terapisindeki amaç eğitsel değildir. Çocukların iyilik halinin artırılması amaçlanmaktadır.

Oyun Terapisinin Çocuklara Katkısı Nelerdir?

Oyun terapisinin çocuklara katkısına bakacak olduğumuzda; kendilerine saygı duymayı öğrenirler, duygularını tanımayı ve kabul edilebilir olduğunu öğrenirler, sorumluluklarını almayı öğrenirler, problem çözmeye destek olur ve yaratıcı düşünmeye alan açar, öz kontrolleri gelişir, seçim yapmayı ve bunların sorumluklarını almayı da öğrenirler.

Oyun terapisi, kişinin duygusal, sosyal ve terapik gelişimini destekleyen güçlü bir terapi yöntemidir. Oyun terapisi sayesinde çocuklar, kendilerini daha iyi anlama ve ifade etme becerisini bulur; verimlilikleri artar ve duygusal sağaltım yaşayabilirler. Ayrıca oyun terapisi çocukların sosyal becerilerini geliştirir, diğerleriyle empati kurmalarına destek olur ve günlük yaşamda karşılaştıkları stres ve kaygıyla başa çıkma becerileri gelişir.

Gerçek hayatta kontrol edilemeyen durumlar oyun terapisinde sembolik olarak ifade edilebilmektedir. Burada zorlanılan durumları deneyimlemek çocuklar için oldukça önemlidir çünkü yaşanılan zorlukları oyun yoluyla telafi ederler.

Oyun Terapisinde Nelere Dikkat Etmeliyiz?

İlk olarak oyun terapisi için kimden destek aldığınız oldukça önemlidir. Çocukların ruh sağlığının korunması için, ruh sağlığı alanında eğitim almış profesyonellerle çalışmak, sağlıklı bir süreç için gereklidir. Oyun terapistlerinin ruh sağlığı uzmanı olduğuna ve ilgili alanların lisans bölümlerinden mezun olmalarına da dikkat ederek tercihlerin yapılması gerekmektedir. Oyun terapisti seçerken alınan eğitimlere de dikkat edilmesi sürecin önemli bir parçasıdır.

Oyun Terapisi Özetle..

İletişimi oyun yoluyla kurmalarıdır. Oyuncaklar da oyun terapisi içinde aktivite dilidir. Yetişkinler için psikoterapi süreci nasılsa çocuklar için de oyun terapisi odur. Oyun terapisi çocuklara iç dünyalarını anlatma fırsatı sunar.

Oyun terapisi çocuk için güvenli bir ortam sunarak olumlu ve olumsuz olan duyguları yaşayarak öğrenebilirler. Bunların yanı sıra da duygu ve bilişleri de gelişir.