Boşanma Süreci Çocuklara Nasıl Anlatılmalı?
1950’lerde göreceli olarak düşük olan boşanma oranı ‘60 ve ‘70’lerde ciddi bir artış göstermiştir. İstatistiklere göz attığımızda bugünlerde yapılan iki evlilikten biri boşanma ile sonuçlanmaktadır. Günümüz koşullarında ise boşanan birçok çift ve boşanma sürecine şahit olan birçok çocuk var. Çocukların bu süreci derin yaralar almadan atlatması hem ebeveyn hem de uzmanların temel gayesi. Bu etapta aslında önemli olan anne ve babaların boşanmayı nasıl karşıladıkları ve boşanma gerçekleştikten sonraki yaşam koşulları ve bu yeni düzenleri içerisinde çocukların ihmal edilmemesidir.
Çocukların bu yeni yaşama uyumu ile birlikte çiftlerin boşanma durumunu nasıl kabullendiği ve sorumluluklarını ne denli muhafaza ettikleri önemli detaylardan biridir. Bu süreçte kimi zaman çocuklar için kimi zaman da ebeveynler için güçlü geçecektir. Fakat soğukkanlılığı koruyarak gelecek zaman için plan yapma kolaylık sağlayacaktır.
Boşanma Kararı Çocuğa Ne Zaman Anlatılmalıdır?
Öncelikle çocuklar ebeveynlerinin ayrılacağı\boşanacağı durumu yine onlardan öğrenmelilerdir. Karar netleştikten sonra çocuklara bildirilmeli hatta bu durum için hazırlanması sağlanmalıdır. Ama ayrılığa yakın bir süre kala söylenilmesi daha doğru olacaktır çünkü uzun süre kalındığında çocuklara bildirilmesi kaygı ve endişeyi arttıracaktır.
Aşağıdaki basamaklar size çocuğunuzla bu kararınızı konuşmak için doğru zamanı bulabilmenizde yardımcı olacaktır.
- Fiziksel bir ayrılığın gerçekleşmesi çok yakınlaştığında çocuğunuzla konuşun. Eğer çok daha önceden söylerseniz endişelenmek ve bunun olmaması için bir yol var mı diye düşünmek için çok daha fazla zamanı olur. O sebeple, ayrılıktan 1-2 hafta önce çocuğunuza haber vermeniz uygun olacaktır.
- Çocuğunuzla bu durumu evdeyken ve konuşmak için bolca zamanınız olduğunda paylaşın. Dışarıda ya da çocuğunuz bir yere gidecekken bu haberi vermeyin. Durumu açıklayıp onun sorularını cevaplayabilmeniz için zamanınız olsun.
- Duygusal açıdan rahat hissettiğinizden emin olun. Evliliğinizi bitirmekle ilgili ne kadar üzgün ya da öfkeli olursanız olun bu yoğun duygularınızı çocuğunuza yansıtmayın ve sakin kalmaya çalışın.
Boşanma Kararını Çocuklarınıza Nasıl Söylemelisiniz?
En kötü evliliklerde bile çocuklar ebeveynlerinin ayrılık kararından yara alır. Boşanma kararını açıklama şekliniz, çocuğunuzun durumdan etkilenme düzeyini etkiler. Boşanma kararını iki ebeveyn birlikte vermelidir. Böyle olduğu zaman çocuk için bu kararın kesinliğini kabul etmek daha kolay olacaktır.
Eğer tek bir ebeveyn bu durumu açıklarsa; çocuk, diğer ebeveynin daha sonra gelip durumu düzeltebileceğini düşünebilir. Ayrıca, kararı iki ebeveynin beraber açıklaması çocuğun farklı açıklamalar duyarak kafasının karışmasını önler. Eğer iki ebeveynin haberi birlikte verme imkanı bulunamıyorsa, orada bulunmayan ebeveynin en kısa zamanda çocuğu arayarak ya da çocuğa mektup yazarak bu durumu açıklaması önemlidir. Eğer ebeveynlerden biri; ruhsal bozukluk, kaybolma ya da düşmanlık gibi sebeplerden dolayı bulunamıyorsa, açıklama tek bir ebeveyn tarafından yapılmalı ve diğer ebeveynin orada bulunamayışı çocuğa uygun bir şekilde açıklanmalıdır.
- Bütün çocuklarınıza bu durumu aynı zamanda açıklayın. Kardeşlerin bir arada olması yaşayabilecekleri şok etkisini azaltır ve aile içi destek hissinin artmasını sağlar. Daha büyük olan çocuklarınıza bu kararı daha detaylı anlatmak için sonrasında tekrardan konuşmak yararlı olacaktır.
- Anlaşılır ve dolambaçsız bir şekilde açıklayın. Durumu dürüst bir şekilde açıklamanız, yalan söylememeniz, bahaneler üretmemeniz ve olmayacak sözler vermemeniz gerekir. Aynı zamanda kararlı konuşmanız ve tereddüt etmemeniz çocukların bu kararın kesin olduğunu anlamalarına yardımcı olacaktır.
Boşanma Kararı İle İlgili Çocuklara Neler Söylemelisiniz?
Çocuğunuza boşanma kararını açıklayacağınızda şu 3 amaca ulaşmayı hedeflemelisiniz.
- Ebeveynlerinin onu sevmeye devam edeceğine dair güvence vermek
- Çocuğunuzu suçluluk duygusuna karşı rahatlatmak
- İleriki zamanlarda travmatik olabilecek önemli hayat değişimlerine karşı çocuğu rahatlatmak
Konuşmaya net bir şekilde ”Biz beraber mutlu bir şekilde yaşamıyorduk o yüzden de boşanıp ayrı evlerde yaşamamızın daha iyi bir karar olacağını düşündük, ama ikimiz de sizi sevemeye ve anne babanız olmaya devam edeceğiz” gibi bir cümle söyleyerek başlayabilirsiniz. Siz haberi verdikten sonra çocuğunuzun aklına birçok soru gelebilir.
Bu soruları ve nasıl cevaplayabileceğinizi şu şekilde açıklayabiliriz:
- “Neden”
Çocukların boşanmaya dair bütün üzücü kişisel sebepleri duymasına gerek yoktur. Bilmeleri gerek tek şey sizin beraber evliliği yürütemediğiniz ve ayrılmaya karar verdiğinizdir.
Kararınızı aniden ya da öylesine vermediğinizi çocukların bilmesi gerekir. Onlara bu konu üzerinde uzun uzun düşündüğünüzü belirtin.
Eğer çocuğunuz, ayrılma sebeplerinizi daha detaylı bir şekilde duymak için sizi zorlarsa, bu sebeplerin çok özel veya kişisel olduğunu, sadece ebeveynler arasında olduğunu söyleyin ve odağı bu kararın çocuk üzerindeki etkisine taşıyın.
- “Peki ya ben?”
Ebeveynlerin birbirinden ayrıldığını, kendisinden ayrılmayacağınızı ve kendisini sevmeye devam edeceğinizi bir kez daha hatırlatın. Sonrasında da aile yapısında olacak değişiklikleri anlatarak çocuğunuzun sorularını sormasına izin verin ve bu soruları dürüst bir şekilde cevaplayın.
- “Ben nerede yaşayacağım?”
Yaşanacak yer ile ilgili yapılacak bütün değişikliklerin sebebini açıklayın.
- “(Ayrı yaşayacak ebeveyn) nerede yaşayacak?”
Ayrı yaşayacak olan ebeveynin yeni evini çocuğa gösterin, etrafı ona gezdirin ve kendisini rahat hissetmesini sağlayın.
- “(ayrı yaşayacak olan ebeveyni) bir daha görebilecek miyim?”
Onu sevmeye devam edeceğinizi tekrar ederek, birbirinizi görmek için zaman ayıracağınızı ve buluşmalar düzenleyeceğinizi belirtin. Yaşı daha büyük olan çocuklara neden sadece bir ebeveynin çocuğun velayetini alması gerektiğini ya da velayetin neden paylaşıldığını açıklayabilirsiniz.
- “(Ayrı yaşayacak olan ebeveyni) ne zaman ve nerede göreceğim?”
Ayrı yaşayacak olan ebeveyni nerede ve ne zaman görmek isteyeceğini çocuğunuza sorun. Ziyaret günlerinin ne zaman olacağını ve nerede görüşülebileceğini beraber konuşun. Ziyaret hakları ile ilgili ne hissettiğinizden bağımsız olarak bu konudaki tutumunuzun hep olumlu ve iyimser olması önemlidir.
Ne Zaman Profesyonel Desteğe Başvurmalısınız?
Boşanmayla gelen değişimlere birçok ebeveyn ve çocuk adapte olabilir, bazen de profesyonel danışmanlık hizmeti almak ailelere yardımcı olabilir. Siz ve ya çocuğunuz fazla stres, ciddi depresyon veya kaygı yaşıyorsanız, çocuğunuzun okul ya da sizin iş performansınızda düşüş varsa, 6 haftadan fazla süren öfke nöbetleri gözlemliyorsanız profesyonel destek almak size yardımcı olabilir. Hem aile terapileri hem de bireysel terapiler, yaşanan acının hafiflemesinde, ileride yaşanabilecek olası sorunların önlenmesinde ve duygusal destek sağlama konusunda etkili olacaktır.
Boşanmanın, 6 aylık bir alışma sürecinden sonra da çocuğunuz üzerinde etkileri olacaktır. İlerleyen süreçlerde de çocuğunuzun ihtiyaçlarına göre onun duygularını ve kaygılarını konuşmaya devam etmek için ciddi bir çaba sarf etmeniz gerekecektir.
